اصول برقراری کمپ
در برنامه‌های کوهنوردی یکی از مواردی که کوهنوردان با آن مواجه هستند، موضوع شب‌مانی در کوهستان می‌باشد. شب‌مانی در کوهستان به صورت های مختلف مانند اقامت در قرارگاه‌ها، پناهگاه‌ها، جان‌پناه‌های پیش‌ساخته و دست‌ساز، بیواک(bivouac)، کمپینگ و … می‌باشد.
الف) روند برقراری کمپ، شامل:
۱. تعیین (مکان کمپ):در محلی دور از باد باشد (روی یال ها و خط الراس‌ها باد با شدت بیشتری می وزد).
فاصله و ارتفاع مطمئن از کناره‌ی رودخانه داشته باشد و از چادر زدن در کف دره‌ها اجتناب شود.
عدم برپایی چادر در زیر درختان. این عمل هر چند که در ابتدا مانع ریزش نزولات جوی بر روی چادر می‌شود؛ ولی در صورت بارندگی و تشکیل قطرات بزرگتر بر روی برگ درختان و ریزش آن ها بر روی چادر، باعث خیس شدن بیشتر آن می‌گردد.
عدم برپایی چادر در مسیر حرکت حیوانات وحشی منطقه و در نظر گرفتن فاصله‌ی مطمئن عدم دسترسی حیوانات اهلی.
داشتن دسترسی مناسب به آب آشامیدنی.
در معرض دید بودن محل استقرار، به امنیت و احتمالاً راحتی جستجو برای گروه‌های امداد و نجات کمک خواهد کرد.
محل چادر می‌بایست در معرض خطر ریزش سنگ، بهمن و … نباشد.
چادر حتی‌المقدور نباید در مسیر رفت و آمد کوهنوردان دیگر یا افراد محلی قرار گیرد.
۲. زیرسازی چادر:تسطیح مناسب زیر چادر (برای راحتی بیشتر)، چه از نظر عوارض طبیعی مثل سنگ و خاشاک و چه از نظر شیب (سطح زیر چادر تقریباً باید موازی افق محلی باش).
استفاده از یک نایلون بزرگ در زیر چادر برای جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به داخل و عدم آسیب‌پذیری کف چادر.
در صورت امکان از جابجایی سنگ هایی که ریشه در خاک دارند خودداری کنید، زیرا معمولاً محل لانه‌ی حشرات و خزندگان است.
۳. برپایی چادر:محور طولی چادر باید به گونه‌ای قرار گیرد که دهانه‌ی ورودی چادر در معرض باد (جهت غالب باد) نباشد.
در زمان برپایی چادر، حتی‌المقدور طناب های مهار به گونه‌ای محکم شود که سطح بیرونی چادر (سقف) عاری از هر گونه چین و چروک و پستی و بلندی باشد (برای جلوگیری از تجمع آب روی چادر در هنگام بارندگی).
چند سنگ بزرگ بر روی میخ‌های مهار چادر به منظور ایجاد مقاومت بیشتر قرار دهید. سنگ ها باید به نحوی قرار گیرند که کمترین تماس را با طناب مهار داشته باشند؛ زیرا در صورت وقوع باد، سایش طناب به سنگ، باعث پارگی طناب و خوابیدن چادر می‌گردد (در صعودهای زمستانه از کلنگ، بعنوان مهار چادر استفاده می‌گردد).
در شرایط طوفانی و اضطراری که خطر شکستن تیرک ها، پاره شدن چادر یا حتی عدم امکان برپایی چادر وجود دارد، می‌توان بدون استفاده از تیرک ها تنها از پارچه‌ی چادر استفاده نموده و به داخل آن خزید. در این حالت بدن شخص حکم تیرک را خواهد داشت.
ایجاد راه آب و کانال دور چادر و ایجاد شیب مناسب به منظور هدایت آب باران احتمالی.
۴. ایمنی کمپ:پاشیدن مقداری توتون بصورت کمربندی در اطراف چادر، مانع از نزدیک شدن مار به داخل چادر می‌گردد.
بسته بودن در چادر، بخصوص در فصول گرم و در مناطق خشک (برای جلوگیری از ورود مار و سایر جانوران گزنده) یکی از مهم ترین موارد می‌باشد.
قرار دادن مواد غذایی در محلی که از دسترس حیوانات به دور باشد، مثل آویزان کردن آنها از درخت و در ارتفاع مناسب.
عدم استفاده از چراغ‌های خوراک‌پزی و روشنایی گازی، نفتی، بنزینی، الکلی و… (بطور کلی هر نوع وسیله‌ی روشنایی و گرمایشی که دارای شعله باشد) به دلیل خطر بالقوه‌ی ایجاد حریق و خطر گازگرفتگی. در صورت اجبار، حتماً یکی از پنجره‌ها و یا در چادر را باز بگذارید تا تهویه‌ی هوا به خوبی انجام پذیرد. از سویی از استقرار صحیح و استحکام موقعیت چراغ اطمینان حاصل نمایید (در چادرهایی که در راس چادر یک قلاب تعبیه شده است، می‌توان از لامپ های LED آویز، جهت روشنایی استفاده نمود).
ب) کمپینگ، شامل:
استفاده از زیرانداز مناسب (sleeping pad) برای جلوگیری از نفوذ سرمای زمین به کیسه خواب (sleeping bag) و نرمی بیشتر محل استراحت.
دیواره‌ی داخلی چادر را در زمان بارندگی و تعرق لمس نکنید، زیرا سطح داخلی چادر شروع به چکه کردن می‌کند.
رعایت نظافت کامل در محل استقرار، بالاخص داخل چادر.
انتقال کفش ها، کوله، کیسه خواب و هر وسیله‌ی دیگر به داخل چادر برای جلوگیری از نفوذ باران، رطوبت شب هنگام مناطق کوهستانی، ورود جانوران گزنده‌ی کوچک و سرقت احتمالی آن.
در صورتیکه مجبور به قرار دادن وسایل در خارج از چادر باشیم، این کار باید به نحوی انجام شود که امکان ورود جانوران گزنده و آب باران به داخل آنها منتفی شود. مثلاً کفش ها را در کیسه‌ای محکم قرار دهید، در کوله‌ها را ببندید و کیسه خواب را جمع کرده و در کیسه مخصوص بگذارید و فراموش نکنید که قبل از پوشیدن لباس ها و کفش ها آنها را خوب تکان دهید.
بهتر است در زمان استراحت در چادر، یک چراغ قوه یا چراغ پیشانی یک قمقمه و هر آنچه را که ممکن است در شب بدان نیاز پیدا کنید، طوری در دسترس قرار دهید که در تاریکی مطلق نیز قادر به استفاده از آن ها بوده و به راحتی آن ها را بیایید.
در هوای سرد و در کیسه خواب معمولاً سرما از قسمت انتهایی نفوذ کرده و موجب آزار می‌گردد. به پا کردن جوراب گرم و خشک (ترجیحاً جوراب پر) و به دست کردن یک جفت دستکش در طول شب کمک به سزایی می‌کند.
در شب‌مانی‌های کوتاه مدت و بین راهی (یک شب)، بهتر است که فقط لوازم ضروری را از کوله خارج و پس از استفاده، مجدداً در کوله قرار دهیم؛ تا اولاً صبح روز بعد زمان کمتری صرف برچیدن وسایل شود، ثانیاً در صورت وقوع خطر، احتمال نجات وسایل بیشتر گردد، ثالثاً در فضای خلوت و مرتب، شخص احساس آسایش بیشتری نسبت به فضای شلوغ و درهم و برهم خواهد داشت.
در هوای سرد استفاده از یک چشم‌بند که پلک ها را گرم نگه دارد کمک قابل توجهی به استراحت چشم ها می‌کند.
بیشترین اتلاف گرمایی از طریق سر انجام می‌شود. به سر گذاردن یک کلاه پشمی یا بافتنی تا حدود زیادی از اتلاف گرما جلوگیری خواهد کرد.
اگر در ارتفاعات بالا و سرمای زیاد، کفش های خود را هنگام خواب در آورید، با یخ‌زدن کفش ها و مشکلات مرتبط با آن (سرمازدگی پاها و…) مواجه خواهید شد. پس در این مواقع بهتر است کیسه‌ای روی کفش ها کشیده و با کفش به داخل کیسه خواب بروید. یا در صورت وجود جای کافی در داخل کیسه خواب، می‌توان کفش ها را از پا بیرون آورده و آن ها را در یک کیسه قرار داد و سپس به داخل کیسه خواب منتقل کرد تا از یخ‌زدگی آن ها جلوگیری شود.
نکاتی اساسی در مورد نحوه استقرار کمپ یا همان چادر زدن مطرح است که در قالب: ن-ج-ا-ت-ش-ب-ا-ن-ه " نجات شبانه" ارایه می گردد که هرکدام از حروف بیانگر یک اصل در برقراری چادر و اصول کمپینگ است
ن: نظم: چیدمان داخل چادر و قرار دادن هر چیز در جای خود نکته اساسی برای زندگی در چادر محسوب می شود
ج: جهت و جایابی. منظور از جهت،جهت استقرار چادر می باشد و نیز منظور از جایابی، مکانی هست که برای استقرار انتخاب می شود که این امر می تواند تاثیرات بالایی بر ایمنی و آسودگی هم داشته باشد.مانند
محل استقرار چادر از لحاظ مسیر باد، باران و برف۲- صاف و خشک بودن زیر چادر۳- فاصله نسبت به چادرهای دیگر۴-اشراف نسبت به منطقه۵- دسترسی به آب۶-در مسیر حرکت تیمها نبودن۷- در مسیر کوچ حیوانات اهلی و وحشی نبودن
الف: ایمنی : آرامشی که در هنگام شب مانی و استقرار بدست می دهد.مانند
۱-دوری از بستر رودخانه ها ۲-دوری از محل حیواانات و آغل ها ۳- دوری از محل ریزش سنگ ۴-دوری از شکافهای یخی
نبودن در مسیر بهمن ۶-دوری از مسیر گذر ماشین و خودروها
ش: شلاقی نشدن و حمایت. شلاقی شدن و یا همان اصلاح"پرچم" بیانگر این نکته است که برخی از قسمت های چادر می تواند به خاطر شل شدن و عدم استقرار مناسب با وزش باد به حالت شلاقی درآمده و مانند پرچم شروع به وزیدن نماید. این حالت باعث پارگی چادر خواهد گردید که با استقرار مناسب و استفاده از بند های حمایتی این حالت برطرف خواهد شد
ب: بررسی قبل از برنامه. حتما چادری که برای برنامه ای استفاده می شود قبل از برنامه بررسی شده و نقاط ضعف و کاستی های احتمالی بر طرف گردد.
الف:آسودگی( ارتشی): اصل آسودگی و ارتشی نیز به یک اصل نظامی اشاره دارد که می گوید: اگر ۱۰ دقیقه فرصت برای استراحت داری ۹ دقیقه را صرف استقرار مناسب کنید.
ن: نظافت: در حالی که نظم اشاره به چیدمان مکانی افراد و اشیاء دارد نظافت مقوله ای بهداشتی و پاکیزگی تلقی می گردد.
ه: هم چادری و هم کمپی. نحوه تعامل با هم چادری می تواند یک برنامه کوهنوردی را از اوج لذت و سلامت تا منتهای تعارض و از هم پاشیدگی تحت تاثیر قرار دهد.
مرسی… خیلی عالی بود 🙂